بیماری پر و منقار طوطی (PBFD)

یک بیماری ویروسی است که نه تنها طوطی سانان بلکه سایر پرنده ها را نیز درگیر می کند. شاید بتوان این بیماری را یکی از پرهزینه ترین و رنج آور ترین بیماری برای پرنده و صاحبین آن در سراسر دنیا دانست. البته موارد فوق این بیماری نیز به دفعات مشاهده شده است که گواه آن مراجعات متعدد از سراسر کشور در خصوص این بیماری به کلینیک تخصصی پرندگان سیمرغ می باشد. این بیماری می تواند در طوطی خاکستری آفریقایی، لوریکیت، مرغ عشق و سایر گونه های طوطی منشا گرفته از آسیا، استرالیا و آفریقا دیده شود. به طور کلی، این بیماری برروی پرندگان جوان اثر می گذارد و به ندرت در پرندگان بزرگتر از سه سال دیده می شود.

بيماري خطرناك است كه در تمام طوطي سانان رايج است.البته بيشتر پرندگاني كه سنشان كمتر از دوسال است به اين بيماري مبتلا ميشوند ولي اين بيماري در هر سني تاثير متفاوت دار

این بیماری را می توان بعنوان یکی از بیماریهای خطرناک و اغلب کشنده در پرندگان بالاخص طوطی سانان دانست. متاسفانه در بسیاری از مواقع بیماری فوق تشخیص صحیح داده نشده و اغلب پرکنی مشاهده شده را مربوط به موارد دیگر مسبب آن بیان می دارند. عامل این بیماری نوعی ویروس است که منقار و پر و سیستم ایمنی بدن پرنده را درگیر میکند و بین کل خانواده طوطی سانان مشترک است. 

ویروس  PBFD از خانواده Circovirus ها است که یکی از کوچک ترین ویروس ها محسوب می شود. ویروس - PBFD نخستین بار در سال 1975 توسط دامپزشکان استرالیایی کشف شد (عامل مرگ مشکوک هزاران کوکاتو در استرالیا ویروس PBFD بوده است). بیشترین آمار ابتلا به PBFD از آن طوطی های استرالیایی و بالاخص خانواده ککاتو ها(Cockatoo) است ولی تقریبا بیشتر طوطی ها نظیر اکلکتوس , لاوبرد , باجریگار , طوطی خاکستری آفریقایی و .... (بیشتر از 40 گونه ثبت شده است) به آن مبتلا میشوند.

راههای انتقال ویروس:

 

 PBFD به شدت واگیر دار است و از آن دسته از ویروس هایی است که از طریق هوا به راحتی جا به جا میشوند(airborne virus)ویروس از طریق ترشحات چشم و اشک طوطی , محتویات چینه دان(غذا دادن نر به ماده یا غذا دادن والدین به جوجه ها) , مدفوع , گرد پر طوطی(تنفس طوطی یا ریختن گرد داخل ظرف غذا یا آب) و .... به راحتی منتقل میشود.گرد بدن و پر طوطی آلوده حتی از طریق بدن و لباس انسان به راحتی از مغاره های پرنده فروشی به منازل و یا سالن های تکثیر منتقل میشود.احتمال انتقال ویروس از طریق پرنده ماده به تخم نیز وجود دارد.

دوره بروز و علائم

دوره نهفتگی ویروس (زمان ورود ویروس به بدن پرنده تا پدیدار شدن اولین علائم بیماری) ممکن است از 3 هفته تا چندین سال به طول انجامد.مدت زمان نهفتگی ویروس بستگی به حجم ویروس منتقل شده , سن پرنده , قدرت و ضعف سیستم ایمنی بدن پرنده و سلامت پرها دارد. در این مدت پرنده آلوده ناقل ویروس خواهد بود

بار ها دیده شده که اشتباه تولید کنندگان طوطی و انتقال یک پرنده ناقل که در ظاهر از سلامت کامل برخور دار است به سالن های تکثیر باعث مبتلا شدن تمام طوطی های یک سالن پرورش و تکثیر شده است

معمولا اولین علامت مردن جوجه های کم سن بدون علائم ظاهری مشخص است.

 فرم مزمن , حاد و فوق حاد از این بیماری وجود دارد.

 

علائم بیماری در فرم فوق حاد :

فرم فوق حاد PBFD معمولا در طوطی های جوجه و خیلی جوان مشاهده میشود و ممکن است علائمی گمراه کننده و پیچیده و ظاهرا غیر مرتبط با بیماری داشته باشد

1- افسردگی 

2- استفراغ به دلیل عدم تحرک غذا در چینه دان و به وجود آمدن حالت سکون در چینه دان

3- اسهال 

4- بیماری تنفسی و به وجود آمدن حالتی شبیه به ذات الریه

5- در نهایت مرگ طوطی بدون علائم ظاهری بیماری(حالت غیر طبیعی در منقار و پرهای طوطی)

 

علائم بیماری در فرم حاد :

فرم حاد PBFD معمولا در طوطی های جوان (نه جوجه) مشاهده میشود و معمولا علائم بیماری در پرهای ریز و

کرکی طوطی ظاهر میشود. در این حالت پرهای ریز و کرکی و پرهای در حال رشد همگی خراب و ناقص میشوند. دور پرهای جدید خط های مدوری ایجاد خواهد شد که پر رو از پایه و قبل از رشد کامل فشرده و له میکنند.

1-کم شدن اشتها و وزن پرنده

2-کنده شدن و ریختن پرها

3-شکستن پرها

4- خونریزی در محل شکستگی و کنده شدن پر

5- درد شدید در محل شکستگی و کنده شدن پر

6-غیر طبیعی و دفرمه شدن پرها

7-نهایتا مرگ طوطی

 

علائم بیماری در فرم مزمن :

فرم مزمن PBFD معمولا در طوطی های پیر مشاهده میشود.اولین علامت حالت مزمن کم شدن و در نهایت

قطع تولید گرد در پر های طوطیست. پرهای طوطی در فرم مزمن نرم و سست و نازک میشوند و به راحتی میشکنند. با آسیب دیدن ریشه پر ها بدن پرنده قادر به ساختن پرهای جدید نخواهد بود.پر های دم و شانه یا تاج (کاکادو ها) طوطی از این قائده مستثنی نیست.در این زمان پوست لخت بدن پرنده به صورت زشتی نمایان میشود و روی پوست و منقار طوطی اثری از گرد طبیعی بدن طوطی وجود نخواهد داشت.پرهای جدیدی که بعد از ریختن جایگزین میشوند پلاسیده و دفرمه هستند و تغییر رنگ در پرهای جدید کاملا مشهود است

1-متوقف شدن تولید گرد در پرهای طوطی

2-سست و نازک شدن پرها

3-شکستن پرها

4-خونریزی در محل شکستگی و کنده شدن پر

5-تغییر رنگ پر ها

6-تغییر حالت و فر خوردن پر ها

7-پلاسیده شدن پر ها

8-به وجود آمدن نقاط فرو رفته و خالی در نوک پرنده

9-به وجود آمدن قسمت های قهوه ای و مرده داخل قسمت بالایی منقار(بافت مرده در نوک طوطی قهوه ای رنگ میشود)

10-دفرمه شدن و دراز شدن منقار طوطی

11-شکستن نوک طوطی

12-عفونت منقار و دهان در طوطی

13-دفرمه شدن و دراز شدن ناخن طوطی

14-زخم شدن ناخن طوطی

15-ترشحات لزج و سبز رنگ در اشک طوطی

16-درگیر شدن و از کار افتادن جگر و کبد طوطی(مرگ)

17-کم شدن اشتها و وزن پرنده

18-عفونت های ثانویه(قارچی - باکتریایی - ویروسی) و نهایتا مرگ طوطی

پرنده آلوده به فرم مزمن بین چند ماه تا چند سال زنده خواهد ماند و در این مدت هر روز ضعیف تر و افسرده تر میشود که شرایط بسیاد سختی رو برای صاحب پرنده ایجاد خواهد کرد

در نهایت طوطی در اثر ابتلا به یک بیماری یا عفونت ثانویه از بین خواهد رفت

کیت های تست PBFD (از طریق گرد بدن طوطی و آزمایش خون) کمک زیادی به تشخیص بیماری قبل از نمایان شدن علائم ظاهری و جلیوگیری از گسترش آن میکنند.

 

درمان:

متاسفانه هیچ درمان قطعی برای PBFD وجود ندارد.در اغلب موارد طوطی آلوده بین چند ماه تا 2 سال زنده خواهد ماند. در موارد نادر و استثنایی سیستم ایمنی پرنده علیه ویروس پادتن میسازه و علائم بیماری به طور کل از بین میرود. بار ها پیش آمده که علائم ویروس در فرم مزمن و حاد با علائم پرکنی اشتباه گرفته شده است.

کلینیک تخصصی پرندگان سیمرغ درحال حاضر دارای این قابلیت بوده که با تشخیص به موقع این بیماری و با درمانهای اختصاصی و خاص حداکثر کمک را به این موجودات زیبا نموده تا بتوانند در کنار صاحبان مهربانشان ادامه حیات دهند.